Voedseladditieven

Al een lange tijd wordt voedsel op smaak gebracht, geconserveerd en gekleurd. Veel van de 30 000 producten in onze supermarkten bevatten minstens één additief.

Zonder additieven zou brood snel oud worden, zouden vette voedingsmiddelen ranzig worden en zouden de meeste ingeblikte vruchten en groenten hun stevigheid en kleur verliezen. Maar sommige additieven kunnen allergieën veroorzaken en enkele zijn mogelijk kankerverwekkend.

Wettelijk is vastgesteld welke stoffen aan levensmiddelen mogen worden toegevoegd; sommige smaakstoffen hoeven door de fabrikant niet nader omschreven te worden.
Alle goedgekeurde additieven moeten in afnemende volgorde van gewicht op de ingrediëntenlijst op het etiket staan. Additieven kunnen bij naam worden genoemd of met het E-nummer conform het internationale E-nummersysteem dat goedgekeurd is door de Europese Unie.
Er geld een uitzondering voor smaakstoffen: complexe mixen die kleine hoeveelheden van tal van afzonderlijke stoffen kunnen bevatten, mogen gewoon als 'smaakstof'worden genoemd. Bevat een additief of een component van een smaakstof een voedselproduct dat op een lijst staat met stoffen die regelmatig allergieën veroorzaken, dan moet dat vermeld worden. De producten op deze lijst zijn bv granen met gluten, maar ook eieren, schaal-en schelpdieren, vis, melk, noten, pinda, soja en sesamzaad.

Additieven kunnen nuttig zijn

Additieven hebben allerlei functies, van het kleuren van levensmiddelen en het verlengen van de houdbaarheid tot het reguleren van de zuurgraad. Sommige hebben meer dan één functie.
Vitamine C (ascorbinezuur) wordt bijvoorbeeld gebruikt om te voorkomen dat ingeblikte groenten en vruchten verkleuren en om de bakeigenschappen van tarwe-meel te verbeteren. Citroenzuur wordt veel gebruikt als smaakversterker en om de zuurgraad te reguleren.
Traditionele conserveringsmiddelen, zoals hout-rook, zout en azijn, zijn nooit verboden omdat ze in de loop der eeuwen hebben bewezen dat ze onschadelijk zijn. Aan de goedkeuring van nieuwe additieven gaat echter een lange procedure met nieuwe testen vooraf.

De kleur herstellen

Sommige additieven worden gebruikt om de kleur te herstellen die tijdens de verwerking of opslag verloren is gegaan. Zo zouden doperwten in blik zonder kleurstoffen een onsmakelijke grauwgroene kleur hebben.
Sommige kleurstoffen, met name tartrazine (geel), kunnen allergieën veroorzaken.


De houdbaarheid verlengen

Het verlengen van de houdbaarheid van voedsel is een waardevol pluspunt van additieven. Zonder conserveringsmiddelen bederft ingeblikt en ingevroren voedsel en kan het giftig worden. Behalve zout, azijn, alcohol en specerijen worden voedingsmiddelen soms geconserveerd met synthetische varianten van natuurlijke benzoaten. Sommige mensen reageren negatief op benzoëzuur; andere zijn allergisch voor de sulfieten en zwaveldioxide die worden gebruikt om de gisten te doden die fermentatie van suikers veroorzaken.
Dankzij koeltechniek zijn sommige conserveringsmiddelen overbodig geworden.

Oxidatie tegengaan

Door oxidatie verkleurt fruit en worden vetten ranzig. Om dat tegen te gaan, gebruiken fabrikanten diverse antioxidanten. Behalve vitamine C (ascorbinezuur) worden ook butylhydroxytolueen (BTH) en butylhydroxyanisol (BHA) vaak gebruikt om te voorkomen dat vet en olie ranzig worden.
Stoffen die op BHT en BHA lijken, komen van nature voor in rozemarijn. Sommige fabrikanten gebruiken daarom tegenwoordig rozemarijnextract als antioxidant.

Olie en water vermengen

Emulgatoren worden gebruikt om oliën met water te kunnen vermengen tot een emulsie. Bij het maken van mayonaise, margarine en halvarine zijn ze onmisbaar. Twee veelgebruikte emulgatoren zijn lecithine en monoglyceride, componenten van stoffen die van nature in eigeel en soja voorkomen.

Antikleefmiddelen

Tot voor kort werden gedroogde vruchten bespoten met minerale koolwaterstoffen om te voorkomen dat ze aan elkaar plakken. Inmiddels is dit echter verboden omdat het niet uitgesloten is dat deze additieven zich geleidelijk ophopen in het lymfestelsel van ons lichaam. In kauwgom en het niet eetbare gedeelte van de korst van sommige kaassoorten mogen nog wel uiterst geringe hoeveelheden worden gebruikt. Omdat kauwgom en kaassoorten in principe niet worden doorgeslikt, beschouwt men ze niet als gevaarlijk voor de gezondheid. Minerale koolwaterstoffen worden ook nog steeds gebruikt om te voorkomen dat brood aan de bakplaat kleeft.

Vers het best:

Het eten van verse producen is een voor de hand liggende manier om additieven te vermijden. Was fruit en groente altijd goed, want sommige mensen krijgen huiduitslag van resten bestrijdingsmiddelen.



komt uit het boek: Voeding die baat, voeding die schaadt